ગ્લાયફોસેટ, પેરાક્વેટ અને ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ વચ્ચે શું તફાવત છે?

ગ્લાયફોસેટ, પેરાક્વેટ અને ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ એ ત્રણ મુખ્ય બાયોસાઇડલ હર્બિસાઇડ્સ છે. દરેકની પોતાની લાક્ષણિકતાઓ અને ફાયદા છે. લગભગ તમામ ઉત્પાદકો તેમાંના કેટલાકનો ઉલ્લેખ કરી શકે છે, પરંતુ સંક્ષિપ્ત અને વ્યાપક સારાંશ અને સારાંશ હજુ પણ દુર્લભ છે. તેઓ સારાંશ આપવા યોગ્ય છે અને યાદ રાખવા માટે સરળ છે.

ગ્લાયફોસેટ
ગ્લાયફોસેટ એ ઓર્ગેનોફોસ્ફરસ-પ્રકારની પ્રણાલીગત વાહક બ્રોડ-સ્પેક્ટ્રમ, બાયોસાઇડલ, ઓછી ઝેરી હર્બિસાઇડ છે. તે મુખ્યત્વે છોડમાં enolacetyl shikimate ફોસ્ફેટ સિન્થેઝને અટકાવે છે, ત્યાં શિકિડોમિનનું ફેનીલાલેનાઇન અને ટાયરોસીનમાં રૂપાંતર અટકાવે છે. અને ટ્રિપ્ટોફનનું રૂપાંતર, જે પ્રોટીન સંશ્લેષણમાં દખલ કરે છે અને છોડના મૃત્યુ તરફ દોરી જાય છે. ગ્લાયફોસેટ અત્યંત મજબૂત પ્રણાલીગત વાહકતા ધરાવે છે. તે માત્ર દાંડી અને પાંદડા દ્વારા ભૂગર્ભ ભાગોમાં શોષી અને પ્રસારિત કરી શકાતું નથી, પરંતુ તે જ છોડના વિવિધ ટીલર વચ્ચે પણ પ્રસારિત થઈ શકે છે. તે બારમાસી ઊંડા મૂળવાળા નીંદણની ભૂગર્ભ પેશીઓ પર મજબૂત મારવાની અસર કરે છે અને તે ઊંડાણ સુધી પહોંચી શકે છે જ્યાં સામાન્ય કૃષિ મશીનરી પહોંચી શકતી નથી. જમીનમાં પ્રવેશ્યા પછી, દવા ઝડપથી લોખંડ, એલ્યુમિનિયમ અને અન્ય ધાતુના આયનો સાથે જોડાય છે અને પ્રવૃત્તિ ગુમાવે છે. જમીનમાં બીજ અને સૂક્ષ્મજીવો પર તેની કોઈ પ્રતિકૂળ અસર નથી અને તે કુદરતી દુશ્મનો અને ફાયદાકારક જીવો માટે સલામત છે.
ગ્લાયફોસેટ સફરજન, નાશપતી અને મોસંબી જેવા બગીચાઓમાં તેમજ શેતૂરના બગીચા, કપાસના ખેતરો, નો-ટીલ મકાઈ, સીધા બીજવાળા ચોખા, રબરના વાવેતર, પડતર જમીનો, રસ્તાની બાજુઓ વગેરેમાં નીંદણ માટે યોગ્ય છે. વાર્ષિક અને બારમાસી ઘાસના નીંદણ, સેજ અને બ્રોડલીફ નીંદણને અસરકારક રીતે નિયંત્રિત કરો. Liliaceae, Convolvulaceae અને Leguminosae માં કેટલાક અત્યંત પ્રતિરોધક નીંદણ માટે, માત્ર વધેલા ડોઝને અસરકારક રીતે નિયંત્રિત કરી શકાય છે.

પેરાક્વટ
પેરાક્વેટ એ એક ઝડપી-અભિનય સંપર્ક-હત્યાનાશક છે જે છોડના લીલા પેશીઓ પર મજબૂત વિનાશક અસર કરે છે. નીંદણનાશક લાગુ કર્યાના 2-3 કલાક પછી નીંદણના પાંદડાને નુકસાન થવાનું શરૂ થઈ જશે અને તે રંગીન થઈ જશે. દવાની કોઈ પ્રણાલીગત વહન અસર હોતી નથી અને તે માત્ર અરજીના સ્થળને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે, પરંતુ જમીનમાં છુપાયેલા છોડના મૂળ અને બીજને નુકસાન કરી શકતી નથી. તેથી, અરજી કર્યા પછી નીંદણ ફરીથી ઉત્પન્ન થાય છે. સબરાઇઝ્ડ છાલમાં પ્રવેશ કરી શકાતો નથી. એકવાર માટીના સંપર્કમાં આવ્યા પછી, તે શોષાઈ જશે અને નિષ્ક્રિય થઈ જશે. પેરાક્વેટ તેના ફાયદા જેમ કે ઝડપી અસર, વરસાદના ધોવાણ સામે પ્રતિકાર અને ઊંચી કિંમતની કામગીરીને કારણે ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. જો કે, તે અત્યંત ઝેરી છે અને મનુષ્યો અને પશુધન માટે ખૂબ જ હાનિકારક છે. એકવાર ઝેર થઈ ગયા પછી, ત્યાં કોઈ ચોક્કસ મારણ નથી.

ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ
1. તેમાં હર્બિસાઇડ્સનો વ્યાપક વર્ણપટ છે. ઘણા નીંદણ ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ પ્રત્યે સંવેદનશીલ હોય છે. આ નીંદણમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે: કાઉગ્રાસ, બ્લુગ્રાસ, સેજ, બર્મુડાગ્રાસ, બાર્નયાર્ડ ગ્રાસ, રાયગ્રાસ, બેન્ટગ્રાસ, રાઇસ સેજ, સ્પેશિયલ આકારની સેજ, ક્રેબગ્રાસ, વાઇલ્ડ લિકરિસ, ફોલ્સ સ્ટિંકવીડ, કોર્ન ગ્રાસ, રફલીફ ફ્લાવર ગ્રાસ, ફ્લાઇંગ ગ્રાસ, જંગલી, સેજ હોલો લોટસ ગ્રાસ (ક્રાંતિકારી ઘાસ), ચિકવીડ, નાની ફ્લાય, સાસુ, ઘોડો અમરાંથ, બ્રાચીરિયા, વાયોલા, ફીલ્ડ બાઈન્ડવીડ, પોલીગોનમ, ભરવાડનું પર્સ, ચિકોરી, કેળ, રેનનક્યુલસ, બાળકનો શ્વાસ, યુરોપિયન સેનેસિયો, વગેરે.

2. ઉત્કૃષ્ટ ક્રિયા લાક્ષણિકતાઓ. ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમને તેની અસરકારકતા વધારવા માટે છંટકાવ કર્યા પછી 6 કલાક સુધી વરસાદની જરૂર નથી. ક્ષેત્રની પરિસ્થિતિઓમાં, કારણ કે તે જમીનના સુક્ષ્મસજીવો દ્વારા અધોગતિ કરી શકે છે, રુટ સિસ્ટમ તેને શોષી શકતી નથી અથવા ખૂબ ઓછી શોષી શકે છે. દાંડી અને પાંદડા સારવાર પછી, પાંદડા ઝડપથી ફાયટોટોક્સિસિટી વિકસાવે છે, આમ ફ્લોમ અને ઝાયલેમમાં ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમના વહનને મર્યાદિત કરે છે. ઉચ્ચ તાપમાન, ઉચ્ચ ભેજ અને ઉચ્ચ પ્રકાશની તીવ્રતા ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમના શોષણને પ્રોત્સાહન આપે છે અને પ્રવૃત્તિમાં નોંધપાત્ર વધારો કરે છે. સ્પ્રે સોલ્યુશનમાં 5% (W/V) એમોનિયમ સલ્ફેટ ઉમેરવાથી ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમના શોષણને પ્રોત્સાહન મળે છે અને નીચા તાપમાનની સ્થિતિમાં ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમની પ્રવૃત્તિને અસરકારક રીતે સુધારી શકાય છે. ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ માટે શ્રેણીબદ્ધ છોડની સંવેદનશીલતા હર્બિસાઇડ્સના તેમના શોષણ સાથે સંબંધિત છે, તેથી એમોનિયમ સલ્ફેટ ઓછી સંવેદનશીલતા ધરાવતા નીંદણ પર વધુ નોંધપાત્ર સિનર્જિસ્ટિક અસર ધરાવે છે.

3. પર્યાવરણીય રીતે સુરક્ષિત, ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ જમીનમાં સૂક્ષ્મજીવો દ્વારા ઝડપથી અધોગતિ પામે છે, અને મોટાભાગની જમીનમાં તેનું લીચિંગ 15 સે.મી.થી વધુ નથી. ઉપલબ્ધ જમીનનું પાણી તેના શોષણ અને અધોગતિને અસર કરે છે અને અંતે કાર્બન ડાયોક્સાઇડ છોડે છે. પાકની લણણી વખતે કોઈ અવશેષો મળ્યા નથી અને અર્ધ જીવન 3-7 દિવસ છે. સ્ટેમ અને લીફ ટ્રીટમેન્ટના 32 દિવસ પછી, લગભગ 10%-20% સંયોજનો અને ડિગ્રેડેશન પ્રોડક્ટ્સ જમીનમાં રહી ગયા, અને 295 દિવસ સુધીમાં, અવશેષોનું સ્તર 0 ની નજીક હતું. પર્યાવરણીય સલામતી, ટૂંકા અર્ધ જીવન અને નબળી ગતિશીલતાને ધ્યાનમાં રાખીને માટી ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ બનાવે છે જે વન નિંદામણ માટે પણ યોગ્ય છે.

4. વ્યાપક સંભાવનાઓ. ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમમાં વ્યાપક હર્બિસાઇડલ સ્પેક્ટ્રમ હોવાથી, પર્યાવરણમાં ઝડપથી અધોગતિ થાય છે અને બિન-લક્ષ્ય સજીવો માટે ઓછી ઝેરી હોય છે, તેથી પાકના ખેતરોમાં ઉભરતા પછીના પસંદગીયુક્ત હર્બિસાઇડ તરીકે તેનો ઉપયોગ કરવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. બાયોએન્જિનિયરિંગ ટેકનોલોજી આ શક્યતા પૂરી પાડે છે. હાલમાં, આનુવંશિક રીતે સંશોધિત હર્બિસાઇડ-પ્રતિરોધક પાકોના સંશોધન અને પ્રોત્સાહનમાં ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ ગ્લાયફોસેટ પછી બીજા ક્રમે છે. હાલમાં, ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ-પ્રતિરોધક આનુવંશિક રીતે સંશોધિત પાકોમાં બળાત્કાર, મકાઈ, સોયાબીન, કપાસ, સુગર બીટ, ચોખા, જવ, ઘઉં, રાઈ, બટાકા, ચોખા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. તેમાં કોઈ શંકા નથી કે ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમનું વિશાળ વ્યાપારી બજાર છે. અન્ય માહિતી અનુસાર, ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ ચોખાના શીથ બ્લાઈટ ચેપને અટકાવી શકે છે અને તેને નિયંત્રિત કરી શકે છે અને તેના દ્વારા ઉત્પન્ન થતી વસાહતોને ઘટાડી શકે છે. તે ફૂગ સામે ઉચ્ચ પ્રવૃત્તિ ધરાવે છે જે શીથ બ્લાઇટ, સ્ક્લેરોટીનિયા અને પાયથિયમ વિલ્ટનું કારણ બને છે, અને તે જ સમયે તેને અટકાવી અને સારવાર કરી શકે છે. ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ ટ્રાન્સજેનિક પાકોમાં નીંદણ અને ફૂગના રોગો. ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમ-પ્રતિરોધક ટ્રાન્સજેનિક સોયાબીનના ખેતરો પર ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમના સામાન્ય ડોઝનો છંટકાવ સોયાબીનના બેક્ટેરિયમ સ્યુડોમોનાસ ઇન્ફેસ્ટન્સ પર ચોક્કસ અવરોધક અસર ધરાવે છે અને બેક્ટેરિયાના વિકાસને અટકાવી અથવા વિલંબિત કરી શકે છે. કારણ કે ગ્લુફોસિનેટ-એમોનિયમમાં ઉચ્ચ પ્રવૃત્તિ, સારું શોષણ, વ્યાપક હર્બિસાઇડલ સ્પેક્ટ્રમ, ઓછી ઝેરીતા અને સારી પર્યાવરણીય સુસંગતતાની લાક્ષણિકતાઓ છે, તે ગ્લાયફોસેટ પછીનું બીજું ઉત્તમ હર્બિસાઇડ છે.